Aparat ruchomy – wszystko, co musisz o nim wiedzieć

Aparat ruchomy jest popularnym rozwiązaniem używanym w leczeniu wad zgryzu u dzieci. Może być stosowany dużo wcześniej niż aparat ortodontyczny stały, co przekłada się na efektywność kuracji. Uważany jest za najmniej inwazyjny i najbardziej fizjologiczny dla małego pacjenta. 

 

Co to jest aparat ruchomy?

Aparat ruchomy nazywany jest potocznie aparatem wyjmowanym, ściąganym, podczas gdy jego fachowe określenie to aparat ortodontyczny ruchomy. Jak sama nazwa wskazuje, może być samodzielnie nakładany i zdejmowany przez osobę go noszącą. W odróżnieniu od aparatu stałego jego założenie nie wymaga udziału lekarza ortodonty, co niezwykle ułatwia jego użytkowanie.

Rodzaje aparatów ruchomych

W zależności od wady lekarz ortodonta dokona wyboru właściwego aparatu zdejmowanego. Różnią się one swoim wyglądem oraz zastosowaniem. Mogą być zakładane tylko na jeden z łuków zębowych bądź oba łuki jednocześnie. I tak wyróżniamy aparaty ruchome:

• płytka Schwarza – jeden z najpopularniejszych aparatów zdejmowanych stosowanych u dzieci. Dzięki niemu następuje skuteczne rozszerzenie łuków zębowych poprzez pobudzanie rozrostu kości. Może być stosowany przy uzębieniu mieszanym u małego pacjenta. Jest łatwy w użyciu i utrzymaniu w czystości. Wymaga okresowego rozkręcania w celu poszerzenia konstrukcji.
• Twin Block stosowany również u dzieci. Składa się z dwóch osobnych części, które trzeba nosić razem. Aparaty zachodzą na siebie i pobudzają wzrost żuchwy w kierunku przednim. Urządzenie Twin Block stosuje się w korygowaniu niewłaściwego ułożeniu dolnych zębów względem górnych tzw. tyłozgryzu.
• Dodatkowo rzadziej stosuje się Expander, Hyrax, płytkę Hassa czy Quad Helix.

Do czego służy aparat ruchomy?

Aparat ortodontyczny ruchomy wykorzystywany jest przez ortodontów w leczeniu wad zgryzu w dzieci. Koryguje on wady uzębienia w początkowej fazie leczenia, zwłaszcza gdy nie nastąpiła jeszcze wymiana zębów mlecznych na stałe. Ciągle postępujący rozrost szczęki i wymiana zębów u dzieci pozwala na szybszą korekcję wad niż u dorosłych. Aparatem ruchomym można leczyć głównie małe i średnie wady. Skuteczny jest zwłaszcza w przypadku nieprawidłowego ułożenia siekaczy np. gdy są one zbyt wysunięte do przodu względem całego łuku. W przypadku braku uzębienia aparat może być stosowany w celu utrzymania przestrzeni międzyzębowej dla mającego wyrosnąć zęba. Wykorzystuje się go zarówno na górny, jak i dolny łuk zębowy.

 

Jakie są zalety aparatu ortodontycznego ruchomego?

Aparat zdejmowany ma bardzo wiele zalet: 

• Pozwala osiągnąć zadowalające efekty leczenia już w ciągu kilku tygodni od jego założenia. Warunek jest tylko jeden – należy ściśle stosować się do zaleceń ortodonty i nosić urządzenie przez wymagany czas, zarówno w dzień, jak i w nocy. 
• Może być stosowany u dzieci, które posiadają część zębów stałych i mlecznych. To nie wpływa w żaden sposób na leczenie, a przyśpiesza kuracje. 
• Zakłada się go w dowolniej porze dnia np. po szkole. Nikt nie musi wiedzieć, że dziecko go nosi. To niweluje stres przed negatywną reakcją rówieśników. Część dzieci może się przecież wstydzić. 
• Jest przystępny cenowo. Cena jest praktycznie o 3 razy niższa niż aparatu stałego. Dzieci mogą korzystać również z leczenia refundowanego NFZ, co ogranicza koszty praktycznie do minimum, gdyż nie płaci się ani za sam aparat, ani za konsultacje. Jest łatwy w obsłudze. 
• Jego założenie nie wymaga dodatkowych wizyt u ortodonty. Kontrola odbywa się w zależności od potrzeby nawet raz na 8 tygodni. W domu raz na tydzień dokonuje się samodzielnie aktywacji aparatu, która na za zadanie poszerzenie urządzenia za pomocą specjalnego kluczyka. Szczęka u dziecka cały czas rośnie i aparat rośnie również razem z nim, stymulując do zmian. Uczy dziecko systematyczności i dobrych nawyków w zakresie higieny jamy ustnej. Przed założeniem aparatu zarówno urządzenie jak i zęby trzeba umyć, co z pewnością przełoży się na stan uzębienia. Do czyszczenia wystarczy szczoteczka do zębów i zwykła pasta, którą używamy na co dzień.

Ile kosztuje aparat ruchomy?

Nie da się wskazać jednej kwoty, można to zrobić widełkowo. Ceny aparatu ruchomego są różne, w zależności od przychodni ortodontycznej świadczącej usługi. Koszt aparatu zdejmowanego wynosi od 500 zł do nawet 900 zł za 1 łuk. Aparat ruchomy górny i dolny komplet może kosztować nawet 1700 zł. Do tego trzeba doliczyć koszty wizyt kontrolnych – konsultacji ok. 200 zł. Podejmując leczenie na NFZ, możemy uzyskać bezpłatnie aparat ruchomy do ukończenia 12 roku życia.

Jak wygląda aparat ruchomy?

Aparaty zdejmowane są wykonywane na indywidualne zlecenie dla każdego pacjenta, co gwarantuje idealne dopasowanie. Nie są na stałe przytwierdzone do uzębienia, więc można je w dowolnej chwili zdjąć. Przed jego wykonaniem dokonywany jest odcisk górnego łuk wraz z podniebieniem czy dolnej szczęki przy użyciu specjalnej masy. Aparat ruchomy w postaci płytki Schwarza czy Twin Block wykonany jest z akrylu o dowolnym kolorze. Ma elementy druciane okalające przednie zęby oraz klamry utrzymujące go na zębach. Śruba powala na cotygodniową aktywację aparatu i jego poszerzenie. Aparat bardzo często ma różne fantazyjne kolory, które mają zachęcić małego pacjenta do jego noszenia. Powinien być przechowywany w odpowiednim pojemniku na czas, w którym nie jest użytkowany. 

Aparat ortodontyczny ruchomy komplet góra i dół

Jak zakładać i zdejmować aparat?

Aparat ruchomy ma tę zaletę, że z łatwością może być samodzielnie zakładany przez dziecko. Górny aparat dopasowuje się do linii zębów, przyciska się do podniebienia, aż do usłyszenia charakterystycznego kliknięcia. To znak, że zatrzaski prawidłowo przytrzymują tylne zęby. Druki musi znajdować się na środku siekaczy. Zdejmowanie wymaga odchylenia dwoma palcami zatrzasków, co pozwala na usunięcie aparatu. Powinniśmy robić to oburącz. Istotne jest, aby, nie ciągnąć go tylko z jednej strony, gdyż można zdeformować całą konstrukcję.

Jak długo nosić aparat ruchomy?

Skuteczność leczenia aparatem ortodontycznym ruchomym zależna jest od czasu jego noszenia. Konieczna jest systematyczność, która gwarantuje efekty. Im skrupulatniej pacjent będzie wypełniał polecania ortodonty, tym szybciej uzyska piękny uśmiech. Czas noszenia aparatu określany jest indywidualnie przez lekarza prowadzącego. Zazwyczaj aparat zakłada się na 8 h na noc i 6 h w dzień. Łącznie aparat ruchomy musi być noszony przez co najmniej 14 godzin. Czasami ten czas może być wydłużony do 16 godzin. Jego noszenie niezalecane jest również podczas uprawiania sportu np. na lekcjach w-f. Większość dzieci nosi go po szkole oraz w ciągu nocy.

Czy w aparacie ściąganym można jeść?

Aparat ruchomy nie tylko utrudnia wymowę, zwłaszcza ten zakładany na górny łuk zębowy, ale również powoduje dyskomfort przy jedzeniu. Zęby są zasłonięte przez warstwę akrylu, co uniemożliwia właściwe gryzienie pokarmu. Dodatkowo resztki jedzenia będą dostawały się pod aparat, co nie jest wcale higieniczne. Należy więc zdejmować aparat ruchomy na czas spożywania posiłków czy picia napojów. Przed każdą aplikacją należy go dokładnie myć i usuwać kamień z aparatu ortodontycznego ruchomego.